Βιρτζίνια Γουλφ, Περιπλανήσεις στο Λονδίνο

Περιπλανήσεις στο Λονδίνο

Εισαγωγή και μετάφραση Βασίλης Παπαγεωργίου

Τα εφτά κείμενα της Γουλφ για τις περιπλανήσεις της στο Λονδίνο έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό Χάρτης 70, https://www.hartismag.gr/hartis-70/afierwmata/selides-virginia-woolf

Εδώ μια μικρή παρουσίαση τους:

Τα πρώτα έξι κείμενα της συλλογής αυτής – «Οι αποβάθρες του Λονδίνου», «Στην παλίρροια της Όξφορντ Στριτ», «Κατοικίες επιφανών ανδρών», «Αβαεία και καθεδρικοί ναοί», «“Αυτή είναι η Βουλή των Κοινοτήτων”», «Η προσωπογραφία μιας λονδρέζας» –δημοσιεύτηκαν κάθε δεύτερο μήνα περίπου το καθένα στο μακρόβιο περιοδικό – με κοινό κυρίως γυναίκες τις μεσαίας τάξης –, Good Housekeeping από τον Δεκέμβριο του 1931 ως τον Δεκέμβριο του 1932. Κάποια από τα κείμενα είχαν ανακοινωθεί από τη σύνταξη του περιοδικού ως μέρη της σειράς The London Scene («Η σκηνή του Λονδίνου»). Σε βιβλίο δημοσιεύτηκαν πρώτα το 1975 στις ΗΠΑ και το 1982 στη Βρετανία. Οι πρώτες αυτές εκδόσεις ωστόσο, για άγνωστους μέχρι σήμερα λόγους, δεν συμπεριλάμβαναν το έκτο κείμενο, το «Η προσωπογραφία μιας Λονδρέζας», το οποίο πολλοί θεωρούσαν χαμένο ως το 2004, οπότε δημοσιεύτηκαν και τα έξι κείμενα μαζί για πρώτη φορά. Το έβδομο δοκίμιο στο ανά χείρας βιβλίο, στο οποίο τα κείμενα αυτά της Βιρτζίνια Γουλφ μεταφράζονται και παρουσιάζονται στα ελληνικά για πρώτη φορά, το «Περιδιάβαση στους δρόμους. Μια λονδρέζικη περιπέτεια», πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Yale Review τον Οκτώβριο του 1927. Το συναντάμε αργότερα στη συλλογή δοκιμίων The Death of the Moth and Other Essays (1942) και στον τόμο Collected Essays IV (1967). Στην παρούσα συλλογή έδωσα τον γενικό τίτλο Περιπλανήσεις στο Λονδίνο, επειδή όλα τα δοκίμια απορροφούν τον αναγνώστη ως περιηγητική λογοτεχνία, είναι αποτέλεσμα της παρατηρητικότητας και του ρυθμού των πλανήτων σε δρόμους και άλλους χώρους πόλεων με εμπορική, κοινωνική, θρησκευτική και λογοτεχνική βαρύτητα, όπως γνωρίζουμε τη δραστηριότητα αυτή από την εποχή του Μποντλέρ. Η Βιρτζίνια Γουλφ σαν ενσάρκωση της κυρίας Ντάλογουεϊ έχει και στα κείμενα αυτά τη γλώσσα, το ύφος, τη ματιά που απολαμβάνει τον τρόπο που ο χρόνος και ο χώρος γύρω της συντονίζονται με τις σκέψεις και τις κινήσεις της, με τη διάθεσή της και την ιδιαιτερότητα της ματιάς της. Η Γουλφ δημιουργεί μια έντονη και πυκνή ροή λόγου, την οποία συχνά χαίρεται να διευρύνει με τις αποχρώσεις του προφορικού, πράγμα που δίνει απρόσμενες τροπές στη σύνταξη των αφηγήσεων, ενώ ο τόνος τους συχνότατα έχει δραματικές κορυφώσεις. Δεν γίνεται εσωτερικός όμως. Αντίθετα μας περιγράφει, γιατί απευθύνεται εμφανώς σε μας, με οξύτητα και με κάποια καλοπροαίρετη ασέβεια τοπία και ανθρώπους, και μας συνεπαίρνει με την εναλλαγή συγκεκριμένων λεπτομερειών και γενικών συμπερασμάτων είτε σε ανοιχτούς είτε σε κλειστούς χώρους, είτε πρόκειται για μεγάλα και μικρά αντικείμενα είτε για συμπεριφορές ανθρώπων. Με λίγες αιχμηρές λέξεις επίσης καταγράφει αποπνιχτικές πατριαρχικές δομές, ματαιόδοξες καταναλωτικές συνήθειες, ανώφελες θρησκευτικές αδυναμίες και κούφιες κοινωνικές συμβατικότητες…. «Αυτή είναι η αλήθεια: οι αποδράσεις είναι η μεγαλύτερη απόλαυση», γράφει η Βιρτζίνια Γουλφ στο τέλος του τελευταίου κειμένου της συλλογής αυτής. Και έτσι αναιρείται και το τέλος ως ενσυναίσθητη πράξη και η έννοιά του σε ό,τι έχει σχέση με την περιπλάνηση και με τις πολύμορφες περιγραφές της. Απολαμβάνουμε μέρη που περιδιαβάζουμε καθώς και όλα τα όντα που συναντάμε εκεί, απολαμβάνουμε κείμενα που μας περιδιαβάζουν, απολαμβάνουμε τον ρυθμό και τον τόνο της ίδιας της περιδιάβασης, απολαμβάνουμε τις σωματικές και στοχαστικές διαστάσεις της. Και απολαμβάνουμε και τη διαδικασία της καταγραφής της περιπλάνησης. Τότε, πράγματι, είναι λάφυρο ένα μολύβι.   

Βασίλης Παπαγεωργίου