Το ποίημα «Το σπίτι του πονοκέφαλου» που γενναιόδωρα μου έδωσε να μεταφράσω και να δημοσιεύσω εδώ στα Ελληνικά ο Τούμας Τράνστρεμερ υπάρχει σε δυο εκδοχές, από τις οποίες καμιά δεν έχει δημοσιευτεί στα Σουηδικά. Η συντομότερη από τις δυο αυτές εκδοχές με τον τίτλο «Leider» δημοσιεύτηκε στα Γερμανικά στο περιοδικό Akzente το 1978. Η εκδοχή που παρουσιάζεται εδώ στα Ελληνικά δημοσιεύτηκε το 1979 στα Ουγγρικά, σε τόμο με ποιήματα του Τράνστρεμερ. Ευχαριστώ θερμά τη Μόνικα Τράνστρεμερ που πρόθυμα πάντα φροντίζει εμάς που αγαπάμε την ποίηση του Τούμας. Το σχέδιο είναι της Lo Snöfall (Λου Σνέφαλλ). Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον τόμο Tomas Tranströmer, Τα ποιήματα. Μετάφραση Βασίλης Παπαγεωργίου. Printa 2004.
Βασίλης Παπαγεωργίου
Το σπίτι του πονοκέφαλου
Ξύπνησα μέσα στον πονοκέφαλο. Ο πονοκέφαλος
είναι το δωμάτιο, όπου είμαι αναγκασμένος να μένω
επειδή δεν έχω λεφτά να νοικιάσω κάπου αλλού.
Πονάνε τα μαλλιά μου τόσο που γκριζάρουν. Πονά ως
μέσα στον γόρδιο δεσμό, το μυαλό, αυτό που δεν ξέρει
ποια κατεύθυνση να πάρει. Ο πόνος είναι ένα μισοφέγγαρο
που κρέμεται μισοκοιμισμένο στον γαλάζιο ουρανό, το
χρώμα χάνεται απ’ το πρόσωπο, η μύτη δείχνει προς τα
κάτω, όλη η μαντική διχάλα στρέφεται προς τα κάτω, προς
το υπόγειο ρεύμα: τον πόνο. Μετακόμισα σ’ ένα σπίτι που
χτίστηκε σε λάθος μέρος, υπήρχε ένας μαγνητικός πόλος
ακριβώς κάτω απ’ το κρεβάτι, ακριβώς κάτω απ’ το
προσκεφάλι, και όποτε άλλαζε ο καιρός πάνω απ’ το
κρεβάτι γινόταν βραχυκύκλωμα. Επανειλημμένα προσπαθώ
να φανταστώ έναν θεσπέσιο χειροπρακτικό που με μια
θαυματουργή λαβή τσιμπά τους αυχενικούς μου σπονδύλους,
κάτι που μια για πάντα θα διορθώσει τη ζωή μου. Και δεν
είναι ότι πονά στο ιδιωτικό μου κεφάλι μόνο. Το κακό
συνδέεται μεταξύ άλλων και με τις διαπραγματεύσεις για
ειρήνη στο Παρίσι, οι οποίες κατέληξαν σε «αδιέξοδο»,
και η έκφραση «αδιέξοδο» προβάλλεται στην οθόνη εδώ
μέσα. Μου προκαλεί λύπη επίσης το ότι τα γράμματα
μένουν αναπάντητα, ότι χθες ήμουν θυμωμένος, ότι
κατεδαφίζουν το παλιό άσχημο σπίτι για χάρη ενός πιο
άσχημου. Όμως το σπίτι του πονοκέφαλου δεν είναι
ακόμη ώριμο για διαγραφή. Πρέπει πρώτα να μείνω εκεί
μια ώρα, δυο ώρες, μισή μέρα. Είπα πρώτα ότι ήταν
δωμάτιο, αλλάζω μετά και λέω ότι είναι σπίτι, όμως
το ερώτημα είναι αν δεν πρόκειται για ολόκληρη πόλη.
Η κυκλοφορία είναι αμείλικτα αργή. Τα πρωτοσέλιδα
φωνάζουν στα περίπτερα. Ένα τηλέφωνο χτυπά.
chromata 